«БАҚЫЛАУДАҒЫ СТРЕСС»
Жеке қауіпсіздік, стресске төзімділік және тәуелділіктің алдын алу бойынша тренинг.
«Бақылаудағы стресс» іскерлік ойыны әсіресе қосымша білім беру ұйымдарының (үйірмелер мен секциялар) тәрбиеленушілері үшін өте маңызды, өйткені бұл оларға стрессті жеңуге және эмоцияларды мектептен тыс іс-шаралар аясында реттеуге көмектеседі, бұл нәтижелер мен жалпы атмосфераға оң әсер етеді.
Мақсаты: Студенттер үшін стресске төзімділік және эмоционалды реттеу жасөспірімдерде өздерінің эмоциялары мен стресстерін тиімді басқару дағдыларын қалыптастыру және дамыту болып табылады, бұл олардың психологиялық әл-ауқатына, қоғамда сәтті бейімделуіне және таңдалған қызмет саласында тиімділікті арттыруға ықпал етеді, сонымен қатар олардың үйлесімді дамуына және оқу шеңберінде де, өмірдің басқа салаларында да өзін-өзі табысты жүзеге асыруға ықпал етеді.
Қатысушылар: колледж студенттері
Ойын барысы:
- Кіріспе.
- Сәлемдесу және танысу.
Құрметті студенттер! Сіздердің әрқайсыларыңыз үшін өзекті және маңызды тақырыптарға — жеке қауіпсіздік, стресске төзімділік және тәуелділіктің алдын алуға арналған тренингте сіздерді қарсы алуға қуаныштымыз. Қиындықтар мен күйзелістерге толы қазіргі әлемде қиындықтарды тиімді жеңе білу, өзіңізді қорғау және психологиялық тепе-теңдікті сақтау ерекше маңызды болады. Сондықтан біз сізге табысты және қауіпсіз өмір сүру үшін қажетті білім мен дағдыларды алуға көмектесетін осы тренингті әзірледік. Бүгін біз осы эмоцияларды басқаруды, стрессті басқаруды және алға қойған мақсаттарға жетуді үйренеміз. Уақытты пайдалы және көңілді өткізейік!
1. Миға шабуыл:
«Стресс» сөзін естігенде сіздің ойыңызға қандай сөздер немесе ассоциациялар келеді? Барлық жауаптарды тақтаға немесе флипчартқа жазыңыз.
2. Шағын сауалнама:
«Сіз қаншалықты жиі күйзеліске түсесіз? (жиі, кейде, сирек)». Қол көтеруді немесе дауыс берудің басқа қарапайым әдістерін қолдануға болады
3. Өмірден мысалдар:
«Жасөспірімнің үйірмеге/секцияға қатысуы стрессті тудыруы мүмкін жағдайларға мысалдар келтіріңіз.» (Мысалы, концертке дайындық, командаласпен жанжал, жаттықтырушыны сынау).
Идеяларды жинағаннан кейін жауаптарды қорытындылаңыз
НЕГІЗГІ БӨЛІГІ
1-ЖАТТЫҒУ «ҚЫДЫРУ» (оң көзқарас қалыптастыру және шиеленісті жеңілдету):
«Аты мен эмоциясы»: әрбір қатысушы өз атын атайды және соңғы уақытта олармен болған жақсы нәрсемен бөліседі. Мысалы: «Менің атым Саша, мен досыммен татуластым
2-ЖАТТЫҒУ «Шығу жолын тап» (1-қосымша)
Қатысушылар 4-5 адамнан тұратын топтарға бөлінеді. Әр топ стресстік жағдайларды сипаттайтын бірнеше карталар алады). Топтың міндеті-жағдайды талдау, мүмкін болатын эмоционалды реакцияларды анықтау және шешу жолдарын ұсыну.
1-Жағдай (Әлеуметтік желілерден тәуелділік)
«Сіз әлеуметтік желілерде тым көп уақыт өткізесіз және бұл сіздің оқуыңызға және жеке өміріңізге кедергі келтіреді. Сіз өзіңізді әлеуметтік желіге тәуелді сезінесіз және уақытыңызды басқара алмайсыз. Бұл тәуелділікпен қалай күресуге және әлеуметтік медианы ақылмен пайдалануды үйренуге болады?»
2-Жағдай (Бақытсыз махаббат)
«Сіз өзіңіздің сүйікті адамыңызбен ажырасуды бастан өткересіз. Сіз қайғылы, сағыныш пен үмітсіздікті сезінесіз. Бұл сезімдермен қалай күресуге және ажырасудан аман қалуға болады?»
3-Жағдай (Қорқыныш/Толқу)
«Сіз семинарда баяндама жасауыңыз керек. Сіз бұрын-соңды мұндай үлкен аудиторияның алдында өнер көрсеткен емессіз және сіз қатты толқып мәтінді ұмытып кетуден қорқасыз. Толқуды қалай жеңуге және сахнаға сенімді түрде шығуға болады?»
4-Жағдай: мотивацияның жоғалуы
«Сіз оқуға деген қызығушылығыңызды жоғалттыңыз және оқуды жалғастыруға ынталы емессіз. Сіз немқұрайлылық пен жалқаулықты сезінесіз. Мотивацияны қалай қайтаруға болады және қайтадан қуанышпен оқуды бастауға болады?»
5-Жағдай (Ұжымда қорлау)
«Сіз сыныптастарыңыздың қорлауының құрбаны болдыңыз. Сізді қорлайды және төмндетеді. Сіз өзіңізді депрессиялық және жалғыз сезінесіз. Бұл жағдайды қалай шешуге және өзіңізді қорғауға болады?»
6-Жағдай (Көңілсіздік/Тітіркену)
«Сіз ұзақ уақыт бойы тақырып бойынша қиын мәселені шешуге тырысасыз, бірақ сіз ештеңе істей алмайсыз. Сіз ашуланшақтық пен тітіркенуді сезінесіз. Тыныштық пен зейінді сақтай отырып, қалай бас тартпауға және жұмысты жалғастыруға болады?»
7-Жағдай (Көңілсіздік/Апатия)
«Сіз ұзақ уақыт жұмыс істеген жобаңыз байқауға іріктеуден өткен жоқ. Сіз көңілсіз және немқұрайлы сезінесіз. Бұл сезімдермен қалай күресуге және одан әрі жұмыс істеуге мотивация табуға болады?»
8-Жағдай (Жанжал/Ашу)
«Сіз әртүрлі көзқарастарға байланысты басқа студентпен қақтығысып қалдыңыз. Сіз ашуланшақтық пен тітіркенуді сезінесіз. Қарым-қатынасты бұзбай жанжалды сындарлы түрде қалай шешуге болады?»
9-Жағдай Мұғаліммен жанжал
«Сіз мұғалімнің сізге жұмыс үшін берген бағасымен келіспейсіз. Сіз реніш пен әділетсіздікті сезінесіз. Мұғаліммен қарым-қатынасты бұзбай, өз келіспеушілігіңізді сындарлы түрде қалай білдіруге болады?»
10-Жағдай (Стресс/Шамадан тыс жүктеме)
«Сізде колледжде көптеген тапсырмалар бар, сонымен қатар толық емес жұмыс уақыты мен спорт секциялары бар, сіз ештеңе үлгериейтініңді сезінесін. Сізде қатты стресс пен шамадан тыс жүктеме сезінесін. Уақытты қалай дұрыс бөлуге және шиеленісті жеңуге болады?»
3-ЖАТТЫҒУ «Бет эмоциялары» (2-қосымша)
Қатысушылар кезек-кезек мимика арқылы әртүрлі эмоцияларды көрсетеді, ал қалғандары болжайды. Сіз эмоция атаулары бар карталарды пайдалана аласыз. «ЭМОЦИЯЛАР БАҚЫЛАУДА» іскерлік ойынында қолдануға болатын «Бет эмоциялары» ойынына арналған бірнеше карта нұсқаулары берілген:
1-Нұсқа: Қарапайым негізгі эмоциялар (бастау үшін жақсыс)
- Қуаныш
- Қайғы
- Қорқыныш
- Ашу
- Таңдану
- Жиіркеніш
2-Нұсқа: Неғұрлым күрделі және нюансты эмоциялар (жоғары деңгей үшін)
- Қысылу
- Қызығушылық
- Тітіркену
- Көңілсіздік
- Қуаныш
- Таңдану
- Дабыл
- Шаршау
- Ұят
- Кінә
3-Нұсқа: Әлеуметтік жағдайларға байланысты эмоциялар:
- Тілектестік
- Мақтаныш
- Қызғаныш
- Реніш
- Сарказм
- Қысылу
4-ЖАТТЫҒУ «Сезім детекторы» (3-қосымша)
Қатысушыларға жағдайларды сипаттайтын карточкалар беріледі. Тапсырма: бұл жағдай қандай эмоцияны тудыратынын анықтаңыз. Топта талқылау: неліктен бұл эмоция пайда болды, ол қалай көрінеді
1. Жағдай: Сіз апта бойы тестке дайындалдыңыз, бірақ топқа келіп, жазбалары бар дәптерді үйде ұмытып кеткеніңізді білдіңіз.
Мүмкін эмоциялар: Көңілсіздік, мазасыздық, қорқыныш, ашуланшақтық.
Талқылау: Неліктен көңілсіздік пайда болады? Ол қалай көрінеді (мысалы, иықтың түсуі, қайғылы тұлға)? Мұндай жағдайда мазасыздықты жеңу үшін не істеуге болады?
2. Жағдай: Сіздің ең жақын досыңыз / досыңыз сізге құпияны айтты, содан кейін сіз бұл туралы басқа адамға кездейсоқ сөйлестіңіз.
Мүмкін эмоциялар: Ұят, кінә, ыңғайсыздық.
Талқылау:Неліктенұятсезіміпайда болады? Ол физикалық түрде қалайсезіледі(мысалы, беттің қызаруы)? Жағдайды қалай түзетуге және досыңыздан кешірім сұрауға болады?
3. Жағдай: Сіз жеңгіңіз келетін/жеңгіңіз келетін спорттық жарыста немесе байқауда жеңдіңіз/жеңдіңіз.
Мүмкін эмоциялар: Қуаныш, мақтаныш, тәнті болу, қанағат.
Талқылау: Қуаныш қалай көрінеді? Бұл сезім қандай физикалық сезімдермен бірге жүреді (мысалы, күлімсіреу, энергияның жоғарылауы)? Қуанышыңызды басқалармен бөлісу маңызды ма?
- Жағдай: Сіз істемеген / істемегеніңіз үшін әділетсіз айыпталдыңыз.
Мүмкін эмоциялар: Ашу, реніш, ашулану, әділетсіздік.
Талқылау: Ашу сыртқы және ішкі жағынан қалай көрінеді? Агрессияға жүгінбестен өз наразылығыңызды қалай білдіруге болады? Өз ісіңді қорғай білу қаншалықты маңызды?
5. Жағдай: Сіз жақын адамыңыздан күтпеген сыйлық алдыңыз/алдыңыз
Мүмкін эмоциялар:Таңдану,қуаныш,ризашылық.
Талқылау: Таңданудың басқа эмоциялардан айырмашылығы неде? Ризашылығыңызды қалай білдіруге болады? Неліктен жақындарыңыздың назарын аудару маңызды?
6. Жағдай: Сіз әлсізге немесе кішіге ренжіген біреуді көрдіңіз
Мүмкін эмоциялар:Эмпатия,аяушылық,ашулану,көмектесуге деген ұмтылыс.
Талқылау: Әлсіздерді қорғау неге маңызды? Ренжіген адамға қалай көмектесуге болады? Әділетсіздікті көргенде қандай сезімдер пайда болады?
7. Жағдай: Сіз сахнада өнер көрсетуге ұзақ уақыт дайындалдыңыз, бірақ сөйлеу кезінде сөздерді ұмытып кеттіңіз
Мүмкін эмоциялар: Қорқыныш, ыңғайсыздану, көңілсіздік
Талқылау: Қорқыныш біздің мінез-құлқымызға қалай әсер етеді? Ұятпен қалай күресуге болады? Сәтсіздіктен кейін өзіңізді ұстай білу қаншалықты маңызды?
8. Жағдай: Сіздің досыңыз басқа қалаға көшеді
Мүмкін эмоциялар: Қайғы, көңілсіздік, сағыныш, жалғыздық.
Талқылау: Неліктен ажырасу кезінде қайғы пайда болады? Достарыңызбен қашықтықтан қалай байланыс орнатуға болады?
9.Жағдай: сіздің досыңыз басқа қалаға көшеді.
Мүмкін эмоциялар:қайғы,көңілсіздік,сағыныш,жалғыздық.
Талқылау: неліктен ажырасу кезінде қайғы пайда болады? Достарыңызбен қашықтықтан қалай байланыс орнатуға болады?
5-ЖАТТЫҒУ «Менің ресурстарым»:
Қатысушылар стрессті жеңуге көмектесетін ресурстарының тізімін айтады (Мысалы, хобби, достарымен сөйлесу, спортпен шұғылдану). Стресстік жағдайда олар осы тізімге жүгініп, қалпына келтірудің дұрыс әдісін таңдай алады.
6-ЖАТТЫҒУ: ЭМОЦИЯНЫ БАСҚАРУ ӘДІСТЕРІ
«Төртбұрышты тыныс алу» техникасы. (тыныс алу 4-4-4-4):
Қалай орындау керек:
Отыруға немесе тұруға ыңғайлы орынды табыңыз
Мұрын арқылы баяу дем алыңыз, 4-ке дейінсанаңыз.
Тыныс алуды 4 рет ұстаңыз.
Аузыңыз арқылы 4 рет баяу дем шығарыңыз
Тыныс алуды тағы 4 рет ұстаңыз
Циклды 5-10 рет қайталаңыз
Қашан қолдану керек: шиеленісті тез босатып, өзін-өзі бақылауды қалпына
келтіру қажет болған жағдайда, мысалы, бақылау жұмысы немесе маңызды
қойылым алдында.
Артықшылықтары: концентрацияны жақсартады, жүйке жүйесін тыныштандырады.
7-ЖАТТЫҒУ: Позитивті ойлау шеберханасы (4-қосымша)
Сізге жағымсыз ойлары бар карточкалардың нұсқалары ұсынылады, сіздің міндетіңіз-теріс ойларды шынайы және позитивті ойлармен алмастыру үшін балама ой табу
1.Жағдай: Көпшілік алдында сөйлеу немесе презентация.
Теріс ой: «Мен барлығының алдында міндетті түрде ұятқа қаламын».
Талдау: Менің қойылымдарым әрқашан сәтсіз болды ма? Мен бұл қойылымға дайындалдым ба? «Ұят» нені білдіреді?
Балама ой: «Мен мұқият дайындалдым және сәтті өнер көрсету үшін қажет нәрсенің бәрі бар. Мен аздап уайымдасам да, кішкене қателік жасасам да, бұл апат емес. Өз ойыңызды жеткізу маңызды».
Қосымша нұсқаулар: «Мен қорқынышқа емес, айтқым келетін нәрсеге назар аударамын. Мен сәтті өнер көрсетуді елестете аламын. Мен оны жеңе аламын».
2. Жағдай: Жаңа танысу немесе кездесу
Теріс ой: «мен оғанұнамаймын».
Талдау: Мен неге олай ойлаймын? Мен ұнамайтынымды білемін бе? Бұл жағдайда мен нені басқара аламын?
Балама ой: «Мен қызықты адаммын және ұсынатын көп нәрсе бар. Біз сәйкес келмеуі мүмкін, бірақ бұл қалыпты жағдай. Өзіңіз болу және қарым-қатынастан ләззат алу маңызды».
Қосымша нұсқаулар: «Мен адамға ұнауға емес, білуге назар аударамын. Мен ашық және мейірімді боламын».
3.Жағдай: Спорттық жарыс немесе конкурс.
Теріс ой: «Мен міндетті түрде ұтыламын».
Талдау: Бұл сенім неден негізделген? Мен жаттығып, дайындалдым. нәтиже тек маған байланысты емес
Балама ой: «Мен дайындыққа бар күшімді салдым және жақсы нәтиже көрсету үшін бар күшімді саламын. Жеңіс маңызды емес, бастысы-қатысу және өзін көрсету мүмкіндігі»
Қосымша нұсқаулар: «Мен нәтижеге емес, процеске назар аударамын. Мен ойыннан/қатысудан ләззат аламын»
4.Жағдай: Сын немесе ескерту алу.
Теріс ой: «Менбәріндұрыс істемеймін».
Талдау: Сын менің барлық әрекеттеріме немесе тек нақты жағдайға қатысты ма? Мен бұл сыннан сабақ ала аламын.
Балама ой: «Бұл ескерту маған жақсы болуға көмектеседі. Мен сынды ескеріп, қателерді түзетуге тырысамын. Бір қателік менің бәрін дұрыс істемейтінімді білдірмейді».
Қосымша нұсқаулар: «Сын – өсу мүмкіндігі. Мен нені түзету керектігін жақсы түсіну үшін нақтылау сұрақтарын қоя аламын».
5.Жағдай: Оқудағы сәтсіздік (мысалы, бақылау үшін нашар баға).
Теріс ой: «Менақымақпын».
Талдау: Бір нашар баға менің ақыл-ой қабілетімді анықтамайды. Мүмкін мен жеткілікті дайындалмаған шығармын немесе тақырып қиын болды.
Балама ой: «Бұл бағалау маған осы тақырыпқа көбірек көңіл бөлу керек екенін көрсетеді. Мен мұғалімнен немесе сыныптастарымнан көмек сұрай аламын. Мен үйреніп, дамып жатырмын».
Қосымша нұсқаулар: «Мен өз қателіктерімді талдап, оларды қайталамауға тырысамын. Мен өзімді ұрыспаймын, бірақ сабақ алуға тырысамын»
6.Жағдай: Досыңызбен немесе жақын адамыңызбен жанжал.
Теріс ой: «Біздің қарым-қатынасымыз мәңгілікке бұзылады»
Талдау: Бізде бұрын қақтығыстар болған ба? Біз оларға қалай рұқсат бердік? Мүмкін түсінбеушілікті түзетуге болады
Балама ой: «Қақтығыстар кез-келген қарым-қатынаста болады. Жағдайды тыныш талқылап,найтиаға келу маңызды. Мен біздің қарым-қатынасымызды бағалаймын және оны сақтауға күш салуға дайынмын».
Қосымша нұсқаулар: «Мен басқа адамның көзқарасын түсінуге тырысамын. Мен кешірім сұрауға дайынмын, егер менікі дұрыс болмаса.
7.Жағдай: Бір нәрседен бас тарту (мысалы, жұмыста, жобаға қатысуда).
Теріс ой:«Менешкімгекерек емеспін».
Талдау: Бас тарту менің ешкімге қажет емес екенімді білдірмейді. Менің дағдыларым немесе тәжірибем дәл осы жағдайдың талаптарына сәйкес келмеуі мүмкін.
Балама ой: «Бұл бас тарту жеке қорлау емес. Мен бұл жағдайды өсу мен даму мүмкіндігі ретінде пайдалана аламын. Мен басқа мүмкіндіктерді іздей беремін».
Қосымша нұсқаулар: «Мен болашақта дағдыларымды жақсарту үшін бас тартудың себептерін біле аламын. Мен бас тартпаймын және мақсаттарыма қарай жүре беремін».
Қатысушыларға арналған кеңестер. (5-қосымша)
Бұл қысқа кеңестер негізгі ойларды тез есте сақтауға және оларды іс жүзінде қолдануға көмектеседі.
1. Эмоцияларды түсіну: дене сезімдерін байқаңыз, эмоцияларды атаңыз, күнделік жүргізіңіз (міндетті емес).
2. Ойларды басқарыңыз: байқаңыз, дауласыңыз және жағымсыз ойларды жағымды ойлармен алмастырыңыз.
3. Релаксация: тыныс алу жаттығуларын, релаксацияны, визуализацияны, физикалық белсенділікті қолданыңыз.
4. Қарым-қатынас: эмоцияларыңызды білдіріңіз, басқаларды тыңдаңыз, қолдау сұраңыз.
5. Уақытты ұйымдастырыңыз: жоспарлаңыз, басымдық беріңіз, үзіліс жасаңыз
6. Денсаулыққа қамқорлық: жеткілікті ұйықтаңыз, дұрыс тамақтаныңыз, жаман әдеттерден аулақ болыңыз
7. Эмоцияларды қабылдаңыз: басуға болмайды, бірақ оларды басқаруға жол бермеңіз.
8. Шыдамды болыңыз: эмоцияларды басқару уақыт пен тәжірибені қажет етеді.
9. Ресурстарды пайдаланыңыз: мамандарға хабарласыңыз
Тұлғаның өміршеңдігі мен стресске төзімділігі әлеуметтік өзгерістер, экономикалық өзгерістер мен дағдарыстар кезеңінде өте маңызды болады, бұл әсіресе жас ұрпаққа қатысты. Біз табиғидан бастап әлеуметтік факторларға дейін көптеген жағымсыз факторлар әсер ететін елде өмір сүріп жатырмыз. Біздің қоғамның жеткілікті осал бөлігі ретінде жасөспірімдер осы жағымсыз жағдайлардың бәріне ұшырайды. Өміршеңдік әлеуметтік қауіпті жасөспірімдер үшін ресурс бола алады, бұл олардың эмоционалды әл-ауқатын, жайлылығын сақтауға және жасына байланысты стресс қаупін азайтуға көмектеседі
6-Жаттығу «Құшақтасу»
Қатысушылар шеңберге тұрады, әрқайсысына не істеу керектігін көрсететін карта беріледі!
Сол жақтағы адамды құшақтаңыз
Әдемішаш үлгісі бар адамды құшақтаңыз
Оң жақтағы адамдықұшақтаңыз
Қарсы жыныстағы адамды құшақтаңыз
Партадағы көршіңізді құшақтаңыз
Сыныптың «әдемісін» құшақтаңыз
Жиі күлетін адамды құшақтаңыз.
Ең сәнді адамды құшақтаңыз
Үй тапсырмасы екенін жиі ұмытып кететін адамды құшақтаңыз
Сізге әрқашан көмектесетін адамды құшақтаңыз
Ең мейірімдіні құшақтаңыз
Телефоннан ешқашан шықпайтын адамды құшақтаңыз
Сіздің ойыңызша ең ақылды адамды құшақтаңыз
Бүкіл компанияны қалай көңіл көтеруді білетін адамды құшақтаңыз!
Бәрінен жоғары тұрған адамды құшақтаңыз
Сіздің ойыңызша ең кішіпейіл адамды құшақтаңыз
Ең көңілді адамды құшақтаңыз
Әрқашан басқаларды қолдайтын адамды құшақтаңыз.
Кіммен ұзақ араласасыз соны құшақтаңыз
Сыныптағы ең жұмбақ адамды құшақтаңыз.
Сіздің ойыңызша ең байсалдыны құшақтаңыз
Билегенді ұнататын адамды құшақтаңыз
Сіздің ойыңызша ең креативті құшақтаңыз
Әрқашан есепті көшіретін адамды құшақтаңыз
Ең күлкілі күлкі бар адамды құшақтаңыз
Сыныптағы ең спортшыны құшақтаңыз
Рефлексия және аяқтау
«Міне, біздің эмоциялар мен стресс әлеміне саяхатымыз аяқталды. Бүгін біз әртүрлі өмірлік жағдайларда көмектесетін маңызды дағдыларды үйрендік. Есіңізде болсын, эмоциялар біздің өміріміздің ажырамас бөлігі болып табылады және оларды басу емес, оларды басқара білу маңызды. Стресске төзімділік-бұл туа біткен қасиет емес, оны дамытуға болатын дағды. Бүгін біз үйренген әдістерді қолданыңыз, сонда сіз сенімді және сабырлы бола аласыз. Тәжірибе жасаудан және сізге сәйкес келетін нәрсені іздеуден қорықпаңыз. Өзіңізге сеніңіз, сонда сіз жетістікке жетесіз! Белсенділігіңіз үшін және жаңа кездесулерге дейін рахмет!»
Бәріңізге рахмет!
Студенттердің стресс деңгейін өз бетінше анықтауға арналған сауалнама («Иә/Жоқ» нұсқасы)
Нұсқаулық: Егер мәлімдеме сізге соңғы екі аптада дұрыс болса, «Иә» деп жауап беріңіз, ал егер олай болмаса, «Жоқ» деп жауап беріңіз
Физикалық белгілер
1. Менің басым жиіауырады.(Иә/Жоқ)
2. Мен дененің әртүрлі бөліктерінде бұлшықет кернеуін немесе ауырсынуды сезінемін. (Иә / Жоқ)
3. Менде ұйқы проблемалары бар (ұйқысыздық немесе ұйқышылдық). (Иә / Жоқ)
4. Мен демалғаннан кейін де шаршадым және шаршадым. (Иә / Жоқ)
5. Менің тәбетім өзгерді (әдеттегіден көп немесе аз жей бастады). (Иә / Жоқ)
6. Менде ас қорыту проблемалары болды (іштің ауыруы, асқазанның бұзылуы). (Иә / Жоқ)
7. Мен суық тиюмен жиі ауыратынымды байқаймын. (Иә / Жоқ)
8. Менде жүрек соғысы немесе ауа жетіспейтін сезім бар. (Иә / Жоқ) Эмоционалды белгілер
9. Мен өзімді ашуланшақ / ашуланшақ сезінемін немесе өзімнен оңай шығамын. (Иә / Жоқ)
10. Мені мазасыз ойлар немесе қорқыныш сезімі жиі мазалайды. (Иә / Жоқ)
11. Мен өзімді депрессия/депрессия және бақытсыздық / бақытсыздық сезінемін. (Иә / Жоқ)
12. Маған назар аудару немесе шешім қабылдау қиын. (Иә / Жоқ)
13. Мен ұмытшақ/ұмытшақ болдым. (Иә / Жоқ)
14. Мен өзімді жалғыз/жалғыз немесе басқа адамдардан оқшауланған/оқшауланған сезінемін. (Иә / Жоқ)
15. Мен жағдайды бақылауды жоғалтып алғандай сезінемін. (Иә / Жоқ)
16. Мен жиі себепсіз немесе ұсақ-түйек жылаймын. (Иә / Жоқ) Мінез-құлық белгілері
17. Мен темекі шегуді немесе алкогольді көбірек ішуді бастадым/бастадым. (Иә / Жоқ)
18. Мен көбінесе кейінге қалдырамын. (Иә / Жоқ)
19. Мен адамдармен араласудан аулақ боламын. (Иә / Жоқ)
20. Мен оқуда немесе жұмыста аз өнімді/өнімді болдым. (Иә / Жоқ)
21. Менде уақытты ұйымдастыруда қиындықтар болды. (Иә / Жоқ)
22. Мен жиі шамадан тыс тамақтанамын немесе күйзеліске түсемін. (Иә / Жоқ)
23. Мен шашыраңқы/шашыраңқы болдым. (Иә / Жоқ)
24. Мен жүйке әдеттерін байқаймын (тырнақтарымды тістеп, шашымды бұрап, т.б.). (Иә / Жоқ)
Нәтижелерді түсіндіру
• 0-5 «Иә» жауаптары: стресстің төмен деңгейі.
• 6-12 «Иә» жауабы: стресстің орташа деңгейі. Сіздің жағдайыңызға назар аударып, стрессті азайту үшін шаралар қабылдау ұсынылады.
• 13 немесе одан Да көп «Иә» жауаптары: стресстің жоғары деңгейі. Маманнан (Психолог, Психотерапевт) көмек сұрау қажет.
Ұсыныстар
• Егер сіз стресстің белгілерін тапсаңыз, бұл мәселені шешуді кешіктірмеңіз.
• Стресстің себептерін анықтауға тырысыңыз және мүмкіндігінше оларды түзетіңіз.
• Релаксация әдістерін қолданыңыз(медитация, тыныс алу жаттығулары, йога).
Спортпен немесе басқа физикалық белсенділікпен айналысыңыз.
- Өзіңізге толық ұйқы мен демалуды қамтамасыз етіңіз.
- Достарыңызбен және жақын адамдарыңызбен байланысыңыз.
- Егер сіз стрессті өзіңіз жеңе алмасаңыз, маманнан көмек сұраңыз.
